Είδαμε τη σειρά «Bir Başkadır ή Ethos» στην πλατφόρμα του Netfilx μία καλλιτεχνική ματιά στο μωσαϊκό προβλημάτων της Τουρκικής κοινωνίας.
Άλλη μία Πέμπτη μας βρίσκει στα σπίτια μας στενεμένους ψυχολογικά, οικονομικά και ό,τι άλλο φέρει για τον καθένα αυτή η καθημερινότητα.
Ευτυχώς που τα μέσα δικτύωσης, οι πλατφόρμες και γενικότερα η τεχνολογία βοηθά στο να χρωματίζονται οι ώρες μας μουσικά και κινηματογραφικά.
Αυτήν την εβδομάδα απολαύσαμε την μικρή σειρά της γείτονας χώρας της Τουρκίας «Εthos». Μία σειρά οκτώ 45λεπτων επεισοδίων που αποτελούν ένα αιχμηρό, καλλιτεχνικής ματιάς, σχόλιο για την μεσαιωνική Τουρκία του 21ου αιώνα. Λέξεις αντιφατικές που χωρούν στην ίδια πρόταση, όπως και άνθρωποι αντισυμβατικοί ως προς την εποχή μας που όμως βρίσκονται ανάμεσά μας και πολλάκις χωρούν στην ίδια οικογένεια. Νοοτροπίες, αξίες, ήθη, έθιμα, στερεότυπα, κοινωνικοί διχασμοί, συντηρητισμός, ευλαβείς και κοσμικοί χαρακτήρες, κεμαλισμός, φιλελευθερισμός, σύγχρονες ιδέες, θρησκεία, δόγμα. Πώς όλα αυτά μαζί μπορούν να συνθέσουν έναν πίνακα κοινωνικού αντικατοπτρισμού;
Η κύρια ιδέα , το συνδετικό πρόσωπο της σειράς με τις διαφορετικές τάξεις και ομάδες της Τουρκικής κοινωνίας ακούει στο όνομα Meryem (Öykü Karayel). Ένα κορίτσι νέο με βαθιά ριζωμένες απαρχαιωμένες προκαταλήψεις που δεν της επιτρέπουν όχι να αναπτύξει την ενσυναίσθηση ,αλλά ούτε καν να κατανοήσει τον ίδιο της τον εαυτό. Δυσκολεύεται να ψηλαφίσει κομμάτια της ψυχής της και ακουμπάει μέχρι τώρα την αποφασιστικότητα της ζωής της στον Χότζα Αλί Σαντί. Έναν άνθρωπο μεσαίας τάξης που αποτελεί τον πνευματικό οδηγό των ντόπιων της περιοχής. Ωστόσο, η Meryem, καταφέρνει και σπάει την αλυσίδα με τον δικό της τρόπο και ενώνει τις παράλληλες ιστορίες που θα παρακολουθήσουμε στην μικρή μας οθόνη.
Η σειρά λοιπόν ξεκινά με εκείνο το υπέροχο και φαινομενικά εύθραυστο πλάσμα την Meryem, που έπειτα από αλλεπάλληλα λιποθυμικά επεισόδια – ψυχολογικών καταβολών εν τέλει- αναγκάζεται να επισκεφθεί μία ψυχολόγο. Μία ψυχολόγο η οποία δεν είναι έτοιμη να αγκαλιάσει σφιχτές ζωές και ψυχές που ζουν μέσα στην προκατάληψη και δεν είναι συνυφασμένες με τη νεότητα των χρόνων του εκάστοτε ατόμου και τον σύγχρονο χαρακτήρα του αιώνα που διανύουμε.
Γύρω από την Meryem η οποία αποτελεί το επίκεντρο των αφηγήσεων, θα συναντήσουμε το καταθλιπτικό πλούσιο playboy που το ερωτεύεται αλλά ούτε η ίδια κατορθώνει να το αναγνωρίσει στον εαυτό της, τον πρώην στρατιώτη και νυν σωματοφύλακα αδερφό της που ζει με εκείνην και την αυτοκαταστροφική γυναίκα του , θα γνωρίσουμε τον Χότζα της συνοικίας και την ομοφυλόφιλη κόρη του, θα δούμε μία διάσημη ηθοποιό σαπουνόπερας, μία ψυχικά διαταραγμένη ψυχολόγο και μία φαινομενικά υγιή ψυχίατρο που ζει σε μια θρησκόληπτη οικογένεια.
Τάξεις διαφορετικές, πεποιθήσεις που συγκρούονται , καθημερινότητες αντικρουόμενες αλλά την ίδια στιγμή ….πρόκειται για ζωές αλληλένδετες.
Ένα πανοραμικό κάδρο ολόκληρης της κοινωνικής πραγματικότητας της Τουρκίας.
Ο σεναριογράφος και σκηνοθέτης της σειράς Berkun Oya, ο οποίος είναι ένας σεβαστός θεατρικός συγγραφέας μας παρουσιάζει μια πολυσήμαντη οπτική της τωρινής τουρκικής ζωής που ανοίγει καλειδοσκοπικά σε αλλεπάλληλες ιστορίες που αρέσκονται στις συμμετρίες. Μιλάει την κοινωνική πόλωση δίχως διδακτικές μεθόδους ή προπαγανδιστικές τακτικές και αφηγείται με τεράστια επιτυχία την αμοιβαία δυσπιστία σε πολλούς διαφορετικούς άξονες της κοινωνίας. Ξετυλίγει με απλοϊκή μαεστρία τις πιο βαθιές κοινωνικές και θρησκευτικές αγκυλώσεις που στέκονται εμπόδιο στην όποια κοινωνική και ψυχική ανέλιξη του ατόμου.
Αγγίζει όλους τους ήρωες του ανθρώπινα και όχι κοινωνικά και αυτό ίσως είναι το στοιχείο που κάνει το Ethos να διαφέρει από άλλες παρεμφερείς σειρές που προσπάθησαν να αποτυπώσουν κοινωνικά περιγράμματα. Μέσα από τις φυσικές λεπτότητες, την καθημερινή συνομιλία μεταξύ των χαρακτήρων που προέρχονται από διαφορετικούς κόσμους, σε οδηγεί η σειρά να γίνεσαι πρόθυμος να κατανοήσει όλους όσους δεν θα «κοίταζες» καν. Ανθρώπινα κλισέ, παγίδες , αντιλήψεις που φοβούνται να ακουστούν γιατί δεν μπορούν να γίνουν σεβαστές από τον διπλανό τους.
Κανείς δεν είναι λάθος, κανείς δεν είναι σωστός. Σε βάζει στο πρίσμα εκείνο της απομάκρυνσης από την εύκολη κριτική και σου φωνάζει πως οφείλεις να προσμετράς συνθήκες, παράγοντες, καταβολές και πολλά άλλα στοιχεία προτού κριτικάρεις τον διπλανό σου, τον αδερφό σου , τον γείτονά σου, ακόμη και τον εαυτό σου!
Πολυπλοκότητα και αντιφάσεις που περιπλέκονται περισσότερο όταν ζουν στη σιωπή γι’ αυτό προτρέπει τον θεατή, όπως και τους ήρωες του, να μιλήσουν, να μιλάνε, να μοιράζονται. Όσο περισσότερο εκφράζεσαι, τόσο ευκολότερο θα είναι να ανακαλύψεις τον εαυτό σου.
Δεν μπορούμε να ξεφλουδίσουμε τη δομή και να παραθέσουμε ένα στόρυ με αρχή , μέση και τέλος, διότι το Ethos είναι κάτι πολύ βαθύτερο από αυτό. Αντιμετωπίζει με μία απτή ενσυναίσθηση τις ψυχοσυνθέσεις διαφορετικών ατόμων , προσεγγίζει τις καθημερινές ανθρώπινες σχέσεις, το εσωτερικό και εξωτερικό τραύμα, και προσπαθεί να συμφιλιώσει «ουτοπικά» τις αντιθέσεις που πρωταγωνιστούν στην δομή της σύγχρονης Τουρκικής κοινωνίας σε πολιτικό αλλά και πολιτισμικό επίπεδο. Κάθε χαρακτήρας είναι δυσαρεστημένος με τον δικό του τρόπο, βαθιά θαμμένος σε αγωνίες, αντιφάσεις και προκαταλήψεις.
Οι ηθοποιοί ξετυλίγουν εξαιρετικά τους χαρακτήρες που έπρεπε να υποδυθούν και η επιβλητική σκηνοθεσία ακολουθεί συμμετρικά σε μία γενικότερη κομψή εικόνα δίχως να υπερβαίνει την υποκριτική τους. Μια κινηματογραφία καλλιτεχνική, δοσμένη με συνέπεια και ειλικρίνεια και με μία γραφή πυκνή και κατανοητή.
Στα μείον θα έβαζα προσωπικά μόνο την μουσική επένδυση της σειράς που την βρήκα παλιομοδίτικη και να στερείται φαντασίας. Ωστόσο όμως ίσως αυτό να ήθελε τονίσει κι ο σκηνοθέτης της σειράς.
Πραγματικά αξίζει λίγο από τον χρόνο σας μία τόσο αληθινή σειρά η οποία μας ψιθυρίζει προβλήματα που ίσως δεν έχουμε αντιληφθεί ότι υπάρχουν μέσα στο ίδιο μας το σπίτι και ίσως να έχουμε χτίσει και τον εαυτό μας μέσα σε αυτά.
Η βαθιά προβληματική Τουρκία μέσα από το πορτρέτο μιας σιωπηλής θορυβώδους πραγματικότητας! Μια υπέροχη δραματική σειρά για όλους!
Από εμένα 9,5/10.